Η πολύτιμη νεροκολοκύθα

Νεροκολοκύθα…
Lagenaria vulgaris (λαγηνάρια η κοινή)

  Πρόκειται για μια ποικιλία κολοκύθας που προέρχεται από την Ασία ή την Αβησσυνία. Στη χώρα μας είναι γνωστή με το όνομα  νεροκολοκύθα ή φλασκιά.
Είναι ένα ετήσιο, αναρριχητικό φυτό, με μεγάλους καρπούς διαφόρων σχημάτων, το κέλυφος των οποίων γίνεται ιδιαίτερα σκληρό και ανθεκτικό όταν αποξηραθεί, με αποτέλεσμα οι νεροκολοκύθες να μπορούν να διατηρηθούν για πολλά χρόνια.

   Η χρήση της νεροκολοκύθας είναι πανάρχαια. Αν και δεν αποτελεί τροφή για τον άνθρωπο, είναι ένα από τα παλαιότερα φυτά που καλλιεργήθηκαν στον κόσμο, καθώς βρήκε αμέτρητες χρήσεις ως σκεύος και κυρίως ως δοχείο μεταφοράς νερού, κρασιού και άλλων υγρών. Ήταν δε τόσο χρήσιμη στην καθημερινή ζωή των πρωτόγονων ανθρώπων, που σιγά σιγά εισχώρησε στους πολιτισμούς όλου του κόσμου. Μάλιστα, τα δοχεία καθημερινής χρήσης που ήταν κατασκευασμένα από νεροκολοκύθες θεωρούταν καλύτερα από τα πήλινα, γιατί ήταν ελαφρύτερα και, εξαιτίας της εξάτμισης, κατάφερναν να διατηρούν περισσότερο δροσερό το νερό.

   Έτσι, στην Αφρική, την νότια Αμερική, το Περού, την Κίνα, την Ινδονησία και αλλού, οι νεροκολοκύθες μετατράπηκαν σε οικιακά σκεύη (όπως κουτάλες και φλασκιά) μουσικά όργανα (κυρίως κρουστά), παιγνίδια, πλωτήρες για το ψάρεμα και πολλά άλλα αντικείμενα καθημερινής χρήσης.

   Στην Ελλάδα, μέχρι -όχι πολλά χρόνια πριν, η νεροκολοκύθα χρησιμοποιήθηκε στα νοικοκυριά σαν κουτάλα, κανάτα και φλασκί. (Για παράδειγμα, οι γυναίκες την χρησιμοποιούσαν στο πλύσιμο των ρούχων, για να μεταφέρουν το βραστό νερό από το καζάνι στην λεκάνη όπου έπλεναν τα ρούχα. (πηγή: http://samatas-stin-ormylia.blogspot.gr)

   Εντυπωσιακή είναι η ποικιλία μεγεθών και σχημάτων στην οποία συναντάμε την νεροκολοκύθα: από μινιατούρες που δεν ξεπερνούν τα 5 εκατοστά μήκους, μέχρι τεράστιες κολοκύθες που φτάνουν τα 2 μέτρα. Έτσι σήμερα, αν και η καθημερινή χρήση έχει πια χαθεί, η νεροκολοκύθα χάρη ακριβώς στους πολύμορφους καρπούς της συνεχίζει να καλλιεργείται σαν διακοσμητικό φυτό. Η μεγάλη ποικιλία σε μεγέθη και σχήματα εμπνέει διαφορετικά δημιουργήματα, όπως διακοσμητικά, μπολ, γλυπτά, βάζα, μάσκες.

Διακόσμηση:

  Αφού η νεροκολοκύθα κοπεί, αφήνεται να στεγνώσει για μερικούς μήνες μέχρι που το κέλυφός της γίνεται σκληρό σαν ξύλο και είναι κατάλληλο για διακόσμηση. Οι αποξηραμένες κολοκύθες διακοσμούνται με διάφορες τεχνικές και μεθόδους, ανάλογα με την παράδοση της κάθε περιοχής. Η διακόσμηση με πυρογραφία, για παράδειγμα, αποτελεί αρχαία παράδοση στην Αφρική και στην Ασία, αλλά και ανάμεσα στους ιθαγενείς της Αμερικής, κυρίως του Περού και του Ναβάχο. Στην Αμερική, μάλιστα, η τέχνη της νεροκολοκύθας είναι πολύ δημοφιλής: υπάρχουν οργανισμοί που ασχολούντια με την διάδωση της παράδοσης του φυτού, γίνονται εκθέσεις και φεστιβάλ, εκδίδονται ειδικά περιοδικά, και εργάζονται πολυάριθμοι καλλιτέχνες.

πηγές:
Ο κόσμος των φυτών και των ζώων, εκδ. οργανισμός Χρυσός Τύπος ΕΠΕ
Gourd art και Calabash, en.wikipedia.org
The world of gourds, Wayne’s World, waynesword.palomar.edu